Modernizacja Ogrodu Japońskiego w Parku Śląskim w Chorzowie – studium przypadku

Jakub Botwina, Beata Fortuna-Antoszkiewicz, Jan Łukaszkiewicz

DOI: 10.21858/msr.51.04

Nr woluminu: 51

Wróć do wydania

Wróć do listy wydań

Obszar, na którym powstał Chorzowski Park Kultury i Wypoczynku w dużej mierze stanowiły zdegradowane tereny pogórnicze, hałdy, składowiska odpadów, zapadliska oraz bagna. W 1950 r. z inicjatywy gen. Jerzego Ziętka, wojewody śląskiego, podjęto decyzję o budowie na granicy Katowic, Chorzowa i Siemianowic, jednego z największych parków miejskich w Europie. Projekt zlecono profesorowi Władysławowi Niemirskiemu z warszawskiej – ursynowskiej szkoły architektury krajobrazu w SGGW, a prace realizacyjne rozpoczęto w 1951 r. i trwały one bez mała 20 lat, do 1968 r. Oferta programowa parku zakładała duże bogactwo funkcji rekreacyjnych oraz przyrodniczych, co czyniło tę realizację unikatową w skali nie tylko Polski, ale całej Europy. Wśród wielu atrakcji wyróżniały się Wesołe Miasteczko, ogród zoologiczny, planetarium, rozbudowany układ wodny oraz część leśna. O nowoczesności parku świadczyć może również zróżnicowanie wewnętrznego układu komunikacyjnego z szeroką promenadą spacerową, licznymi ścieżkami dla pieszych i rowerzystów, a także kolejką wąskotorową i kolejką linową pozwalającą dotrzeć w najdalsze zakątki tego blisko 600 ha terenu. Wzdłuż głównej osi parku zaprojektowano sekwencję ogrodów tematycznych, z których tylko cześć doczekała się realizacji. Najważniejsze z nich, zaprojektowane przez prof. Edwarda Bartmana to ogród różany oraz ogród japoński – zrealizowany tylko częściowo. W ramach współpracy pomiędzy KAK (Katedrą Architektury Krajobrazu, SGGW) i Parkiem Śląskim w latach 2014–2016 wykonano inwentaryzację przyrodniczą oraz szereg analiz przedprojektowych terenu. W kolejnym etapie opracowana została koncepcja modernizacji Ogrodu Japońskiego oraz projekt budowlany wraz z pozwoleniem na budowę. Prace nad dokumentacją wykonawczą zakończono jesienią 2016 r. Projekt doczekał się realizacji i w lipcu 2021 r. został oddany do użytkowania. W 2023 r. zwyciężył w głosowaniu internautów w kategorii „Przestrzeń publiczna” w Plebiscycie Polska Architektura 2022. W artykule przedstawiono najważniejsze wyniki przeprowadzonych analiz przestrzennych, program, założenia oraz metodę oraz wybrane rozwiązania projektowe związane z projektem oraz realizacją Ogrodu Japońskiego w WPKiW w Chorzowie.

MSR_51_04_Botwina_Fortuna-Antoszkiewicz_LukaszkiewiczPobierz

Plac Marszałka Józefa Piłsudskiego – trwały element w przestrzeni Warszawy Lata 1944–2024

Anna Wieczorek, Magnolia Gorzelak

DOI: 10.21858/msr.51.05

Nr woluminu: 51

Wróć do wydania

Wróć do listy wydań

O warszawskim Placu Marszałka Józefa Piłsudskiego i otaczających go budynkach można przeczytać w wielu książkach i artykułach dotyczących dziejów stolicy oraz historii architektury i urbanistyki. Istnieją również spore zasoby kartograficzne i ikonograficzne w muzeach i archiwach. Analiza materiałów źródłowych wskazuje na duże rozproszenie informacji. Brakuje kompendium wiedzy dotyczącej genezy powstania Placu, zmian w jego wyglądzie i związanej z tym myśli projektowej. Tym zagadnieniom poświęcony jest cykl artykułów o wspólnym tytule Plac Marszałka Józefa Piłsudskiego – trwały element w przestrzeni Warszawy. Niniejszy artykuł, czwarty i ostatni w tym cyklu, opisuje jak zmieniał się wygląd Placu w latach 1944–2024, przechodząc od ruin drugiej wojny światowej do stanu dzisiejszego.

MSR_51_05_Wieczorek_GrzelakPobierz

Koncepcja radomskiej kolei aglomeracyjnej w kontekście najnowszych inwestycji infrastrukturalnych

Bartłomiej Drąg

DOI: 10.21858/msr.51.02

Nr woluminu: 51

Wróć do wydania

Wróć do listy wydań

Artykuł stanowi próbę nakreślenia autorskiej koncepcji obsługi koleją regionalną/podmiejską podregionu radomskiego NUTS 3, zwaną na potrzeby niniejszego artykułu radomską koleją aglomeracyjną. Przedstawiono także potencjał ludnościowy podregionu radomskiego. Ważnym elementem jest opis zrealizowanych i planowanych inwestycji infrastrukturalnych, które umożliwią lepsze funkcjonowanie kolei regionalnej/podmiejskiej. W artykule zawarto także podział na różne kategorie pociągów obsługujących linie kolejowe podregionu radomskiego. Określone są one przez zasięg połączeń oraz pożądaną częstotliwość kursowania w danej relacji. Koncepcja opiera się przede wszystkim na wykorzystaniu istniejącej infrastruktury. Proponuje się także jej uzupełnienie o pewne elementy zawarte w podrozdziale „Propozycja uzupełnienia infrastruktury kolejowej”.

MSR_51_02_DragPobierz

Popularyzacja wiedzy o historii Mazowsza w działalności Muzeum Mazowieckiego w Płocku

Tomasz Kordala

DOI: 10.21858/msr.se.2024.04

Nr woluminu: SE.2024

Wróć do wydania

Wróć do listy wydań

W artykule omówiono sposoby popularyzacji wiedzy o przeszłości Mazowsza stosowane w Muzeum Mazowieckim w Płocku od momentu jego powstania, w ramach Towarzystwa Naukowego Płockiego, w 1821 r. Miało ono charakter stricte regionalny. Zbiory tworzyły z jednej strony szkolne pomoce naukowe (minerały, aparaty fizyczne i chemiczne, globusy etc.), z drugiej zaś – ofiarowane przez nauczycieli, uczniów, obywateli ziemskich, wojskowych i księży różnorodne eksponaty, w tym liczne zabytki archeologiczne, monety, medale, okazy przyrodnicze, dokumenty etc. Na posiedzeniach naukowych referowano najnowsze znaleziska archeologiczne i numizmatyczne, organizowano inspekcje terenowe, zbierano zabytki przeszłości i umieszczano je w muzeum. Placówka ta zamarła wkrótce po upadku Powstania Listopadowego. Do jej reaktywacji doszło na początku XX w. W grudniu 1912 r. otwarto w gotyckiej kanonii przy Rynku Kanonicznym 8 stałą ekspozycję obrazującą przeszłość geologiczną i historyczną oraz etnografię Mazowsza Płockiego. W 1930 r. baza lokalowa powiększyła się o zakupiony Dom pod Opatrznością przy Rynku Kanonicznym 2, w którym urządzono ekspozycje – przyrodniczą, geologiczną, etnograficzną, archeologiczną. Do 1949 r. placówka, nosząca nazwę Muzeum Mazowsza Płockiego, była częścią Towarzystwa Naukowego Płockiego. Po tej dacie rozpoczął się nowy etap w jej historii, etap samodzielnego rozwoju. Budowa kombinatu petrochemicznego w Płocku w latach 60. XX w. przyczyniła się do znaczącego rozwoju placówki. Uzyskała ona nową siedzibę w odrestaurowanym Zamku Książąt Mazowieckich (Opactwie Benedyktyńskim) na Wzgórzu Tumskim, co przełożyło się na powiększenie powierzchni wystawienniczej oraz wzrost liczby pracowników ze specjalistycznym wykształceniem. W 1993 r. muzeum otrzymało budynek zabytkowego spichlerza na skarpie nad Wisłą, w którym ulokowano zbiory Działu Etnografii. W listopadzie 2004 r. przeniesiono zbiory z Zamku Książąt Mazowieckich do kamienicy secesyjnej przy ul. Tumskiej 8 i urządzono tam stałą ekspozycję sztuki secesyjnej. W kolejnych latach nastąpił dynamiczny rozwój muzeum, tak pod względem bazy lokalowej, jak i programu działania na każdym praktycznie polu, także w zakresie popularyzacji wiedzy historycznej. Pojawiły się nowe pawilony muzealne i nowe ekspozycje stałe. Obecnie aktywność popularyzatorska Muzeum Mazowieckiego w Płocku obejmuje szeroką gamę działań realizowanych przez Dział Upowszechniania i Promocji oraz poszczególne działy merytoryczne. Są to lekcje muzealne, prelekcje historyczne, sesje naukowe, warsztaty dla dzieci i osób niepełnosprawnych, imprezy plenerowe, promocje wydawnictw, koncerty, konkursy, filmy edukacyjne, periodyki („Rocznik Muzeum Mazowieckiego w Płocku”, „Nasze Korzenie”, „Biuletyn Muzealny”), widowiska parateatralne i wiele innych.

MSR_se_2024_04_Kordala-1Pobierz