Realizacja ustawowych kompetencji województwa mazowieckiego i zmiany w zakresie transportu na przestrzeni 25 lat działalności samorządu

Piotr Szpiega, Elżbieta Trzcińska

DOI: 10.21858/msr.49.04

Nr woluminu: 49

Wróć do wydania

Wróć do listy wydań

Artykuł stanowi przekrój polityki transportowej województwa mazowieckiego prowadzonej od jego powstania w 1999 r. Omawia ustawowe kompetencje nowo powstałego województwa w zakresie polityki rozwoju transportu oraz jej ewolucję na przestrzeni lat, zobrazowaną w kolejnych strategiach rozwoju województwa oraz planach zagospodarowania przestrzennego. Elementem tej polityki jest również rozwój transportu publicznego, przede wszystkim kolejowego, co jest wynikiem działalności dwóch spółek kolejowych: Kolei Mazowieckich oraz Warszawskiej Kolei Dojazdowej. W artykule ukazano drogę rozwoju spółek w kierunku nowoczesnych operatorów pasażerskiego transportu kolejowego, z udziałem nowego i modernizowanego taboru kolejowego oraz ze sprawnym zapleczem technicznym. Omówiono również działalność zarządcy dróg wojewódzkich, który dzięki licznym remontom i przebudowom dróg, tworzy sieć dróg przystającą do obsługi regionalnego ruchu drogowego. Ponadto w artykule wskazano wzrost roli transportu rowerowego w polityce przestrzennej województwa. Ważnym czynnikiem sprzyjającym realizacji kompetencji w zakresie transportu są środki unijne, dzięki którym możliwe było stworzenie nowoczesnej infrastruktury kolejowej i drogowej oraz zakup i modernizacja taboru kolejowego.

MSR_49_04_Szpiega_TrzcinskaPobierz

Element szczególny w otoczeniu – interakcje. Krajobraz kulturowy, jego niezbywalne elementy – skansen w Nowogrodzie

Barbara Werner

DOI: 10.21858/msr.49.03

Nr woluminu: 49

Wróć do wydania

Wróć do listy wydań

Celem artykułu jest pokazanie złożoności problematyki waloryzacji miejsc zabytkowych i odpowiedzi na nurtujące pytanie: czy w XXI w. w wystarczającym stopniu zauważa się rolę „elementu szczególnego w otoczeniu” i jaką rolę pełnią różne organizacje, w tym pozarządowe, jak np. ICOMOS?

MSR_49_03_WernerPobierz

Finansjalizacja regionów – czy o finansjalizacji można mówić w ujęciu regionalnym?

Agata Gemzik-Salwach

DOI: 10.21858/msr.49.01

Nr woluminu: 49

Wróć do wydania

Wróć do listy wydań

Finansjalizacja oznacza rosnącą rolę motywów finansowych, rynków, podmiotów oraz instytucji w transakcjach zachodzących w gospodarce krajowej i międzynarodowej. W artykule zostały zawarte rozważania na temat tego, czy finansjalizacja może mieć charakter regionalny. Jego celem było uzyskanie odpowiedzi na to pytanie i określenie przydatności tej wiedzy.

MSR_49_01_Gemzik-SalwachPobierz

Sprawozdanie z X Forum Korytarza Transportowego Bałtyk–Adriatyk (19–20 października 2023 r.)

Dariusz Piwowarczyk, Tomasz Stanisławski, Tomasz Wardak

DOI: 10.21858/msr.48.07

Nr woluminu: 48

Wróć do wydania

Wróć do listy wydań

W dniach 19–20 października 2023 r. przedstawiciele Mazowieckiego Biura Planowania Regionalnego wzięli udział w X Forum Korytarza Transportowego Bałtyk–Adriatyk w Budapeszcie. Wydarzenie zostało zorganizowane przez Stowarzyszenie Polskich Regionów Korytarza Transportowego Bałtyk–Adriatyk, wspólnie z Konsulatem Honorowym Węgier i EIT Urban Mobility (inicjatywa Europejskiego Instytutu Innowacji i Technologii), w związku z rozszerzeniem w 2024 r. strefy Korytarza Transportowego Bałtyk–Adriatyk (będącego częścią sieci TEN-T) o Węgry. Podczas paneli forum, które odbyły się 19 października poruszone zostały ważne i aktualne tematy dekarbonizacji transportu, a także inteligentnego transportu miejskiego i jego roli w sieci TEN-T. Spotkanie partnerów korytarza zakończyło się 20 października wizytą studyjną w terminalu logistycznym w Győr-Gönyű.

MSR_48_07_Piwowarczyk_Stanislawski_WardakPobierz

Plac Marszałka Józefa Piłsudskiego – trwały element w przestrzeni Warszawy. Geneza powstania

Anna Wieczorek, Magnolia Gorzelak

DOI: 10.21858/msr.48.05

Nr woluminu: 48

Wróć do wydania

Wróć do listy wydań

O warszawskim Placu Marszałka Józefa Piłsudskiego i otaczających go budynkach można przeczytać w wielu książkach i artykułach dotyczących dziejów stolicy oraz historii architektury i urbanistyki. Istnieją również spore zasoby kartograficzne i ikonograficzne w muzeach i archiwach. Analiza materiałów źródłowych wskazuje na duże rozproszenie informacji. Brakuje kompendium wiedzy dotyczącej genezy powstania Placu, zmian w jego wyglądzie i związanej z tym myśli projektowej. Tym zagadnieniom poświęcony jest cykl artykułów o wspólnym tytule Plac Marszałka Józefa Piłsudskiego – trwały element w przestrzeni Warszawy.Celem niniejszego artykułu, pierwszego w tym cyklu, jest przybliżenie genezy powstania Placu oraz wyjaśnienie skąd wzięły się nazwy Pałac Saski i Pałac Brühla.

MSR_48_05_Wieczorek_GorzelakPobierz

Zmiany w rolnictwie Mazowsza w latach 2002–2020

Marta Ogniewska, Justyna Macierakowska

DOI: 10.21858/msr.48.04

Nr woluminu: 48

Wróć do wydania

Wróć do listy wydań

Artykuł jest syntezą opracowania przygotowywanego w Mazowieckim Biurze Planowania Regionalnego w Warszawie (MBPR) mającego na celu zbadanie zmian jakie zaszły w ostatnich kilkunastu latach w rolnictwie i na obszarach wiejskich województwa mazowieckiego. Badanie przeprowadzone zostało głównie na podstawie Powszechnych Spisów Rolnych z lat 2002 i 2020. Objęto nim, możliwe do porównania, zagadnienia charakteryzujące rolnictwo i obszary wiejskie Mazowsza, poświęcając szczególną uwagę problematyce wykształconych na Mazowszu specjalizacji rolniczych związanych z produkcją roślinną i zwierzęcą, przeobrażeń w strukturze agrarnej gospodarstw rolnych, czy zmian w strukturze użytków rolnych regionu. Poruszono również wybrane zagadnienia odnoszące się do ludności zamieszkującej tereny wiejskie, w tym dotyczące rynku pracy, procesów demograficznych. Próbowano ustalić, czy w trakcie kilkunastu analizowanych lat nastąpiły istotne przeobrażenia w tych dziedzinach. W artykule przedstawiono i omówiono przestrzenny rozkład badanych zagadnień i tendencji zarysowujących się w rolnictwie regionu, uzupełniając je, w miarę potrzeb, uwagami metodycznymi. Artykuł został wzbogacony licznymi rycinami obrazującymi wyniki przeprowadzonych analiz. Głównym źródłem informacji wykorzystywanych w opracowaniu są dane Głównego Urzędu Statystycznego prezentowane w Banku Danych Lokalnych (głównie wg siedziby gospodarstwa), analizy ujęte w opracowaniu Zmiany w rolnictwie Mazowsza w latach 2002–2010 wydanym w ramach serii Mazowsze. Analizy i Studia, a także inne publikacje i materiały branżowe. Przeprowadzona analiza jest elementem monitorowania polityki rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich Mazowsza, wyrażonej w głównych dokumentach strategicznych województwa, tj. Strategii rozwoju oraz Planie zagospodarowania przestrzennego województwa. Wyniki analiz dokonanych w ramach opracowania mogą być pomocne podczas konkretyzacji i weryfikacji prowadzonej polityki regionalnej.

MSR_48_04_Ogniewska_MacierakowskaPobierz

Mazowsze – bilans 25-lecia

Paweł Swianiewicz, Julita Łukomska

DOI: 10.21858/msr.48.03

Nr woluminu: 48

Wróć do wydania

Wróć do listy wydań

Artykuł zawiera podsumowanie 25 lat działalności samorządu wojewódzkiego Mazowsza, a w szczególności zmian w poziomie rozwoju w skali regionu oraz poszczególnych subregionów, a także trendów w zakresie usług publicznych dostarczanych przez instytucje samorządowe. Do omówienia zostały wybrane sektory usług wiążące się z największymi wydatkami budżetowymi, a więc transport (zarówno w zakresie utrzymania i budowy dróg wojewódzkich, jak i regionalnego transportu zbiorowego), ochrona zdrowia i kultura. Artykuł wskazuje także na zmiany w poziomie infrastruktury technicznej i społecznej w regionie oraz na wykorzystanie środków pochodzących z funduszy Unii Europejskiej przez samorządy Mazowsza, jako na ważny czynnik pobudzający rozwój. Przeprowadzone analizy potwierdzają tezę o umacnianiu się pozycji Mazowsza jako wiodącego w kraju ośrodka rozwoju zarówno na poziomie regionu, jak i poszczególnych subregionów.

MSR_48_03_Swianiewicz_LukomskaPobierz

Dylematy funkcjonowania systemu ochrony zdrowia w warunkach przesilenia cywilizacyjnego

Elżbieta Mączyńska

DOI: 10.21858/msr.48.01

Nr woluminu: 48

Wróć do wydania

Wróć do listy wydań

Przedstawiane w tym opracowaniu analizy ukierunkowane są na identyfikację nowych trendów i wyzwań w sektorze ochrony zdrowia, przede wszystkim wynikających z dokonującego się obecnie w skali globalnej przesilenia cywilizacyjnego, jako następstwa czwartej rewolucji przemysłowej, rewolucji cyfrowej z jej niewyobrażalnym potencjałem sztucznej inteligencji. W takich warunkach istotne są zwłaszcza rozwiązania ukierunkowane na optymalne wykorzystywanie nowych technologii, w tym przede wszystkim rozwiązania przeciwdziałające nieprawidłowościom, skutkującym marnotrawieniem materialnego i intelektualnego potencjału w tym sektorze. W warunkach bowiem niemal chronicznego niedostatku źródeł finansowania ochrony zdrowia, charakterystycznego zresztą nie tylko dla Polski, lecz także dla wielu innych krajów, fundamentalnego znaczenia nabiera racjonalizacja wykorzystywania dostępnych zasobów. W Polsce jest to szczególnie istotne ze względu na relatywnie niskie nakłady na ochronę zdrowia, zarówno w wymiarze bezwzględnym, jak i w relacji do PKB. Potwierdzają to prezentowane w artykule statystyki międzynarodowe. W tym kontekście w artykule wskazuje się na wybrane racjonalizujące kierunki zmian w krajowym systemie ochrony zdrowia.

MSR_48_01_MaczynskaPobierz