Periodyk „MAZOWSZE Studia Regionalne” jest kwartalnikiem wydawanym przez Mazowieckie Biuro Planowania Regionalnego w Warszawie – jedynym na terenie województwa mazowieckiego czasopismem naukowym redagowanym przez samorząd. Publikujemy artykuły poświęcone zagadnieniom związanym z szeroko pojętą misją nauki i samorządów na rzecz rozwoju społeczności lokalnych.
ISSN wersji drukowanej: 1689-4774
ISSN wydań on-line: 2543-4373
DOI: 10.21858/msr
Zatrzymaj lub wznów przełączanie wydań
W najnowszych wydaniach
-
Piotr Szpiega
DOI: 10.21858/msr.52.04
Nr woluminu: 52
W artykule podjęto próbę określenia czy w Radomiu występuje zapotrzebowanie na wyznaczenie nowych terenów ogrodów działkowych. W tym celu przeanalizowano ustawowe kompetencje samorządu w stosunku do ogrodów działkowych: uwzględnianie w polityce przestrzennej miasta, przeznaczanie gruntów na założenie ROD, doprowadzanie dróg dojazdowych i uwzględnianie w organizacji komunikacji publicznej potrzeb ROD. Ponadto zestawiono powierzchnie ogrodów w Radomiu w porównaniu z miastami podobnymi ludnościowo i powierzchniowo, w wyniku czego określono dodatkową powierzchnię ogrodów w Radomiu wymaganą do zaplanowania w celu dorównania do średnich wskaźników z miast podobnych w liczbie od 27,1 ha do 105,7 ha. Analizy przestrzenna, własnościowa i komunikacyjna zostały wykonane za pomocą narzędzi GIS oraz wizji terenowych. W zakresie analizy polityki przestrzennej miasta skupiono się na tym, w jaki sposób dokumenty planistyczne miasta (studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego oraz miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego) uwzględniają ROD. Na podstawie przeprowadzonego bilansu powierzchni ogrodów działkowych uwzględnionych w dokumentach planistycznych okazało się, że w wyniku realizacji polityki przestrzennej miasta ubędzie ponad 7 ha ogrodów. W następnej części przeanalizowano własność gruntów, na których położone są istniejące ROD i zidentyfikowano tereny ROD położone na gruntach prywatnych, co może w przyszłości prowadzić do likwidacji 5,7 ha ogrodu działkowego na tych gruntach. W kolejnym etapie dokonano analizy dostępności do istniejących ROD za pomocą różnych środków przemieszczania (pieszo, rowerem, komunikacją miejską) w określonym czasie na podstawie analizy literatury. W efekcie tych badań sformułowano postulaty poprawiające dostępność do ogrodów pieszo i rowerem. Brakującą powierzchnię ogrodów, wynikającą z analiz przestrzennej i własnościowej, zaplanowano w wariancie minimalnym (łącznie 13 ha) biorąc pod uwagę czynniki lokalizacyjne zawarte w literaturze oraz studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta. Do wyznaczenia terenów dogodnie położonych wykorzystano wcześniejsze analizy dostępności (izochrony dojazdu i dojścia), dane przestrzenne oraz dane ze studium miasta. W formie tabelarycznej przedstawiono zgodność lokalizacji wybranych terenów z czynnikami lokalizacyjnymi, a nowe tereny przedstawiono na rysunku przy użyciu danych ze studium miasta.
MSR_52_04_SzpiegaPobierz -
Olga Góral, Maciej Siekierski, Anna Wieczorek
DOI: 10.21858/msr.52.01
Nr woluminu: 52
Wraz ze wzrostem zamożności społeczeństw produkty kosmetyczne stają się nieodzowne w codziennym życiu coraz to większej liczby ludzi. Dane statystyczne i opracowywane na ich podstawie prognozy wskazują, że zapotrzebowanie na kosmetyki będzie wzrastać. Przemysł kosmetyczny to jedna z dynamicznie rozwijających się gałęzi gospodarki, przynosząca duże zyski. Jednak procesy wytwarzania kosmetyków mogą negatywnie wpływać na środowisko, chociażby z racji generowania odpadów. Celem artykułu jest przedstawienie typowych odpadów powstających przy wytwarzaniu produktów kosmetycznych oraz zaprezentowanie sposobów postępowania z takimi odpadami.
MSR_52_01_Goral_Siekierski_WieczorekPobierz -
Marcin Dwórznik
DOI: 10.21858/msr.52.02
Nr woluminu: 52
Podstawowym celem artykułu jest wskazanie roli rachunku ekonomicznego przy planowaniu prowadzenia działalności gospodarczej. W artykule zwrócono także uwagę na tzw. współdziałanie przy wykorzystaniu spółdzielni i klastrów rolniczych. Wskazano, że przy planowaniu prowadzenia działalności gospodarczej nie jest istotne tylko prawidłowe określenie przychodów i kosztów, ale założenie odnoszące się do realności możliwości osiągnięcia zakładanych planów sprzedażowych. Kolejnym wnioskiem jest, że nie należy opierać swojej działalności tylko na jednym źródle przychodów. Ponadto kluczowym i niezbędnym czynnikiem sukcesu jest utrzymanie płynności finansowej, czyli możliwości do bieżącego regulowania swoich zobowiązań. W artykule wskazano również wagę odpowiedniej organizacji łańcucha dostaw od producenta (rolnika) do konsumenta ostatecznego. Współdziałanie wytwórców już na samym początku łańcucha dostaw w formie np. spółdzielni lub klastra rolniczego, może przynieść pozytywny efekt. Prawidłowa organizacja łańcucha dostaw może być także korzystna dla gospodarki regionu. Całość rozważań została przeprowadzona na podstawie analizy rentowności uprawy konopi włóknistych.
MSR_52_02_DworznikPobierz -
Dominika Jędrzejczak
DOI: 10.21858/msr.52.06
Nr woluminu: 52
Światowy Kongres Smart City Expo, odbywający się w Barcelonie od 2011 r., stanowi największe na świecie wydarzenie, dotyczące innowacji miejskich. Kongres gromadzi globalnych liderów rozwoju technologii, przedstawicieli administracji oraz środowisk naukowych, tworząc wyjątkową przestrzeń inspiracji dla miast na temat tego, w jaki sposób mogą one, wykorzystując najnowsze technologie, sprostać współczesnym wyzwaniom i stawać się miejscami dobrymi do życia.
MSR_52_06_JedrzejczakPobierz -
Tomasz Wardak
DOI: 10.21858/msr.52.05
Nr woluminu: 52
Port lotniczy w Radomiu (pełna nazwa: Port Lotniczy Warszawa-Radom im. Bohaterów Radomskiego Czerwca 1976 roku, dawniej Radom-Sadków, kod: RDO) został otwarty dla ruchu cywilnego 27 kwietnia 2023 r. Zbliżająca się druga rocznica otwarcia jest dobrą okazją do podsumowania pierwszego okresu działalności tego lotniska. Chociaż zakres dostępnych informacji na temat działalności operacyjnej lotniska jest skromny, są to przede wszystkim statystyki Urzędu Lotnictwa Cywilnego, warto na ich podstawie pokusić się o pierwsze wnioski. Po generalnej rozbudowie, która miała miejsce w latach 2018–2022, lotnisko wyposażone jest w bardzo nowoczesną infrastrukturę. Nowa droga startowa o długości 2500 m, umożliwia obsługę największych samolotów kodu C (np. Boeing 737, Airbus A321). Lotnisko ma również płytę postojową umożliwiającą przyjęcie 11 samolotów, systemy nawigacyjne, w tym system ILS II kategorii, umożliwiający prowadzenie operacji lotniczych przy ograniczonej widoczności oraz duży terminal o powierzchni ponad 30 tys. m2 o przepustowości ok. 3–3,5 mln pasażerów rocznie.
MSR_52_05_WardakPobierz -
Dominika Jędrzejczak, Jan Cieplak, Aleksandra Kępińska, Patrycja Poniewierska, Aneta Zyskowska
DOI: 10.21858/msr.51.01
Nr woluminu: 51
Samorządy lokalne poddawane są w ostatnich latach szczególnej presji, związanej z koniecznością rewizji gminnej polityki rozwoju oraz aktualizacji strategii rozwoju gminy pod kątem nowych wyzwań i wymagań prawnych. W latach 2020 i 2023 wprowadzono w Polsce ustawy inicjujące reformę, której celem jest integracja systemu planowania strategicznego i systemu planowania przestrzennego m.in. na poziomie lokalnym. W artykule przedstawiono kluczowe zmiany przepisów, odnoszące się do strategii rozwoju gminy, oraz wynikające z tego wyzwania, związane z prowadzeniem gminnej polityki przestrzennej. W tym kontekście, ocenie poddano stan aktualności strategii rozwoju gmin w Miejskim Obszarze Funkcjonalnym Warszawy. Z przeprowadzonych analiz wynika, że integracja wymiaru społeczno-gospodarczego i przestrzennego na poziomie lokalnym przebiega powoli, przez co samorządy mogą nie być odpowiednio przygotowane do uwarunkowań prawnych, obowiązujących od 2026 r.
MSR_51_01_Jedrzejczak_Cieplak_Kepinska_Poniewierska_ZyskowskaPobierz -
Tadeusz Wójcicki
DOI: 10.21858/msr.51.03
Nr woluminu: 51
Już z pobieżnego porównania stanu komunikacji aglomeracji kaliskiej z innymi podobnej wielkości aglomeracjami w Polsce, np. z aglomeracją kielecką, wynika wniosek o względnym niedoinwestowaniu transportowym Kalisza oraz jego okolic, w tym sąsiedniego miasta Ostrów Wielkopolski. Symbolem tego niedoinwestowania jest choćby zupełny brak autostrad albo dróg ekspresowych łączących Kalisz z innymi aglomeracjami oraz brak szybkich powiązań kolejowych z najbliższymi aglomeracjami. W tej sytuacji celem niniejszego artykułu jest zbadanie, jaki powinien być docelowy system obsługi komunikacyjnej aglomeracji kaliskiej. Aby ten cel osiągnąć, konieczne jest opisanie stanu aktualnego aglomeracji, opracowanie modelu teoretycznego układu komunikacyjnego aglomeracji, dokonanie diagnozy stanu istniejącego, przedstawienie zakładanych planów rozwoju tego układu, ich analiza i ocena oraz na koniec sprecyzowanie założeń do budowy optymalnego docelowego układu dla aglomeracji. Pogłębiona analiza stanu istniejącego komunikacji potwierdziła wstępny wniosek o niedoinwestowaniu, a analiza opracowanych już planów rozwoju transportu zakończyła się kolejnym wnioskiem o ich niekompletności, dlatego autor zaproponował dalszą rozbudowę układu transportowego, a do konstruowania tego docelowego układu przyjął systemowe podejście przy uwzględnieniu lokalnych uwarunkowań funkcjonalno-technicznych, urbanistycznych i ekologicznych.
MSR_51_03_WojcickiPobierz -
Jakub Botwina, Beata Fortuna-Antoszkiewicz, Jan Łukaszkiewicz
DOI: 10.21858/msr.51.04
Nr woluminu: 51
Obszar, na którym powstał Chorzowski Park Kultury i Wypoczynku w dużej mierze stanowiły zdegradowane tereny pogórnicze, hałdy, składowiska odpadów, zapadliska oraz bagna. W 1950 r. z inicjatywy gen. Jerzego Ziętka, wojewody śląskiego, podjęto decyzję o budowie na granicy Katowic, Chorzowa i Siemianowic, jednego z największych parków miejskich w Europie. Projekt zlecono profesorowi Władysławowi Niemirskiemu z warszawskiej – ursynowskiej szkoły architektury krajobrazu w SGGW, a prace realizacyjne rozpoczęto w 1951 r. i trwały one bez mała 20 lat, do 1968 r. Oferta programowa parku zakładała duże bogactwo funkcji rekreacyjnych oraz przyrodniczych, co czyniło tę realizację unikatową w skali nie tylko Polski, ale całej Europy. Wśród wielu atrakcji wyróżniały się Wesołe Miasteczko, ogród zoologiczny, planetarium, rozbudowany układ wodny oraz część leśna. O nowoczesności parku świadczyć może również zróżnicowanie wewnętrznego układu komunikacyjnego z szeroką promenadą spacerową, licznymi ścieżkami dla pieszych i rowerzystów, a także kolejką wąskotorową i kolejką linową pozwalającą dotrzeć w najdalsze zakątki tego blisko 600 ha terenu. Wzdłuż głównej osi parku zaprojektowano sekwencję ogrodów tematycznych, z których tylko cześć doczekała się realizacji. Najważniejsze z nich, zaprojektowane przez prof. Edwarda Bartmana to ogród różany oraz ogród japoński – zrealizowany tylko częściowo. W ramach współpracy pomiędzy KAK (Katedrą Architektury Krajobrazu, SGGW) i Parkiem Śląskim w latach 2014–2016 wykonano inwentaryzację przyrodniczą oraz szereg analiz przedprojektowych terenu. W kolejnym etapie opracowana została koncepcja modernizacji Ogrodu Japońskiego oraz projekt budowlany wraz z pozwoleniem na budowę. Prace nad dokumentacją wykonawczą zakończono jesienią 2016 r. Projekt doczekał się realizacji i w lipcu 2021 r. został oddany do użytkowania. W 2023 r. zwyciężył w głosowaniu internautów w kategorii „Przestrzeń publiczna” w Plebiscycie Polska Architektura 2022. W artykule przedstawiono najważniejsze wyniki przeprowadzonych analiz przestrzennych, program, założenia oraz metodę oraz wybrane rozwiązania projektowe związane z projektem oraz realizacją Ogrodu Japońskiego w WPKiW w Chorzowie.
MSR_51_04_Botwina_Fortuna-Antoszkiewicz_LukaszkiewiczPobierz -
Elżbieta Mączyńska
DOI: 10.21858/msr.48.01
Nr woluminu: 48
Przedstawiane w tym opracowaniu analizy ukierunkowane są na identyfikację nowych trendów i wyzwań w sektorze ochrony zdrowia, przede wszystkim wynikających z dokonującego się obecnie w skali globalnej przesilenia cywilizacyjnego, jako następstwa czwartej rewolucji przemysłowej, rewolucji cyfrowej z jej niewyobrażalnym potencjałem sztucznej inteligencji. W takich warunkach istotne są zwłaszcza rozwiązania ukierunkowane na optymalne wykorzystywanie nowych technologii, w tym przede wszystkim rozwiązania przeciwdziałające nieprawidłowościom, skutkującym marnotrawieniem materialnego i intelektualnego potencjału w tym sektorze. W warunkach bowiem niemal chronicznego niedostatku źródeł finansowania ochrony zdrowia, charakterystycznego zresztą nie tylko dla Polski, lecz także dla wielu innych krajów, fundamentalnego znaczenia nabiera racjonalizacja wykorzystywania dostępnych zasobów. W Polsce jest to szczególnie istotne ze względu na relatywnie niskie nakłady na ochronę zdrowia, zarówno w wymiarze bezwzględnym, jak i w relacji do PKB. Potwierdzają to prezentowane w artykule statystyki międzynarodowe. W tym kontekście w artykule wskazuje się na wybrane racjonalizujące kierunki zmian w krajowym systemie ochrony zdrowia.
MSR_48_01_MaczynskaPobierz