Mazowsze Studia Regionalne 2024/51

Modernizacja Ogrodu Japońskiego w Parku Śląskim w Chorzowie – studium przypadku

Jakub Botwina, Beata Fortuna-Antoszkiewicz, Jan Łukaszkiewicz

DOI: 10.21858/msr.51.04

Nr woluminu: 51

MSR_51_04_Botwina_Fortuna-Antoszkiewicz_Lukaszkiewicz Pobierz

Obszar, na którym powstał Chorzowski Park Kultury i Wypoczynku w dużej mierze stanowiły zdegradowane tereny pogórnicze, hałdy, składowiska odpadów, zapadliska oraz bagna. W 1950 r. z inicjatywy gen. Jerzego Ziętka, wojewody śląskiego, podjęto decyzję o budowie na granicy Katowic, Chorzowa i Siemianowic, jednego z największych parków miejskich w Europie. Projekt zlecono profesorowi Władysławowi Niemirskiemu z warszawskiej – ursynowskiej szkoły architektury krajobrazu w SGGW, a prace realizacyjne rozpoczęto w 1951 r. i trwały one bez mała 20 lat, do 1968 r. Oferta programowa parku zakładała duże bogactwo funkcji rekreacyjnych oraz przyrodniczych, co czyniło tę realizację unikatową w skali nie tylko Polski, ale całej Europy. Wśród wielu atrakcji wyróżniały się Wesołe Miasteczko, ogród zoologiczny, planetarium, rozbudowany układ wodny oraz część leśna. O nowoczesności parku świadczyć może również zróżnicowanie wewnętrznego układu komunikacyjnego z szeroką promenadą spacerową, licznymi ścieżkami dla pieszych i rowerzystów, a także kolejką wąskotorową i kolejką linową pozwalającą dotrzeć w najdalsze zakątki tego blisko 600 ha terenu. Wzdłuż głównej osi parku zaprojektowano sekwencję ogrodów tematycznych, z których tylko cześć doczekała się realizacji. Najważniejsze z nich, zaprojektowane przez prof. Edwarda Bartmana to ogród różany oraz ogród japoński – zrealizowany tylko częściowo. W ramach współpracy pomiędzy KAK (Katedrą Architektury Krajobrazu, SGGW) i Parkiem Śląskim w latach 2014–2016 wykonano inwentaryzację przyrodniczą oraz szereg analiz przedprojektowych terenu. W kolejnym etapie opracowana została koncepcja modernizacji Ogrodu Japońskiego oraz projekt budowlany wraz z pozwoleniem na budowę. Prace nad dokumentacją wykonawczą zakończono jesienią 2016 r. Projekt doczekał się realizacji i w lipcu 2021 r. został oddany do użytkowania. W 2023 r. zwyciężył w głosowaniu internautów w kategorii „Przestrzeń publiczna” w Plebiscycie Polska Architektura 2022. W artykule przedstawiono najważniejsze wyniki przeprowadzonych analiz przestrzennych, program, założenia oraz metodę oraz wybrane rozwiązania projektowe związane z projektem oraz realizacją Ogrodu Japońskiego w WPKiW w Chorzowie.

Docelowy układ komunikacyjny aglomeracji kaliskiej

Tadeusz Wójcicki

DOI: 10.21858/msr.51.03

Nr woluminu: 51

MSR_51_03_Wojcicki Pobierz

Już z pobieżnego porównania stanu komunikacji aglomeracji kaliskiej z innymi podobnej wielkości aglomeracjami w Polsce, np. z aglomeracją kielecką, wynika wniosek o względnym niedoinwestowaniu transportowym Kalisza oraz jego okolic, w tym sąsiedniego miasta Ostrów Wielkopolski. Symbolem tego niedoinwestowania jest choćby zupełny brak autostrad albo dróg ekspresowych łączących Kalisz z innymi aglomeracjami oraz brak szybkich powiązań kolejowych z najbliższymi aglomeracjami. W tej sytuacji celem niniejszego artykułu jest zbadanie, jaki powinien być docelowy system obsługi komunikacyjnej aglomeracji kaliskiej. Aby ten cel osiągnąć, konieczne jest opisanie stanu aktualnego aglomeracji, opracowanie modelu teoretycznego układu komunikacyjnego aglomeracji, dokonanie diagnozy stanu istniejącego, przedstawienie zakładanych planów rozwoju tego układu, ich analiza i ocena oraz na koniec sprecyzowanie założeń do budowy optymalnego docelowego układu dla aglomeracji. Pogłębiona analiza stanu istniejącego komunikacji potwierdziła wstępny wniosek o niedoinwestowaniu, a analiza opracowanych już planów rozwoju transportu zakończyła się kolejnym wnioskiem o ich niekompletności, dlatego autor zaproponował dalszą rozbudowę układu transportowego, a do konstruowania tego docelowego układu przyjął systemowe podejście przy uwzględnieniu lokalnych uwarunkowań funkcjonalno-technicznych, urbanistycznych i ekologicznych.

Koncepcja radomskiej kolei aglomeracyjnej w kontekście najnowszych inwestycji infrastrukturalnych

Bartłomiej Drąg

DOI: 10.21858/msr.51.02

Nr woluminu: 51

Artykuł stanowi próbę nakreślenia autorskiej koncepcji obsługi koleją regionalną/podmiejską podregionu radomskiego NUTS 3, zwaną na potrzeby niniejszego artykułu radomską koleją aglomeracyjną. Przedstawiono także potencjał ludnościowy podregionu radomskiego. Ważnym elementem jest opis zrealizowanych i planowanych inwestycji infrastrukturalnych, które umożliwią lepsze funkcjonowanie kolei regionalnej/podmiejskiej. W artykule zawarto także podział na różne kategorie pociągów obsługujących linie kolejowe podregionu radomskiego. Określone są one przez zasięg połączeń oraz pożądaną częstotliwość kursowania w danej relacji. Koncepcja opiera się przede wszystkim na wykorzystaniu istniejącej infrastruktury. Proponuje się także jej uzupełnienie o pewne elementy zawarte w podrozdziale „Propozycja uzupełnienia infrastruktury kolejowej”.

MSR_51_02_Drag Pobierz

Aktualność strategii rozwoju gmin Miejskiego Obszaru Funkcjonalnego Warszawy w świetle reformy integrującej planowanie społeczno-gospodarcze i przestrzenne

Dominika Jędrzejczak, Jan Cieplak, Aleksandra Kępińska, Patrycja Poniewierska, Aneta Zyskowska

DOI: 10.21858/msr.51.01

Nr woluminu: 51

MSR_51_01_Jedrzejczak_Cieplak_Kepinska_Poniewierska_Zyskowska Pobierz

Samorządy lokalne poddawane są w ostatnich latach szczególnej presji, związanej z koniecznością rewizji gminnej polityki rozwoju oraz aktualizacji strategii rozwoju gminy pod kątem nowych wyzwań i wymagań prawnych. W latach 2020 i 2023 wprowadzono w Polsce ustawy inicjujące reformę, której celem jest integracja systemu planowania strategicznego i systemu planowania przestrzennego m.in. na poziomie lokalnym. W artykule przedstawiono kluczowe zmiany przepisów, odnoszące się do strategii rozwoju gminy, oraz wynikające z tego wyzwania, związane z prowadzeniem gminnej polityki przestrzennej. W tym kontekście, ocenie poddano stan aktualności strategii rozwoju gmin w Miejskim Obszarze Funkcjonalnym Warszawy. Z przeprowadzonych analiz wynika, że integracja wymiaru społeczno-gospodarczego i przestrzennego na poziomie lokalnym przebiega powoli, przez co samorządy mogą nie być odpowiednio przygotowane do uwarunkowań prawnych, obowiązujących od 2026 r.