W najnowszych numerach

Wartości drzew pomnikowych dla turystyki – przykłady z województwa mazowieckiego

Karolina Pietrzykowska, Jerzy Wojtatowicz

DOI: 10.21858/msr.50.03

Nr woluminu: 50

MSR_50_03_Pietrzykowska_Wojtatowicz_Pobierz

Przyznawanie formom architektonicznym w układach przestrzennych roli dominującej, powoduje niejednokrotnie oderwanie zagadnień zieleni od pozostałych komponentów tego układu. Takie ujęcie sprawia, iż stanowi ona element mniej ważny, uzupełniający zabudowę, często przypadkowy w ogólnej kompozycji [Wejchert 1984, s. 224, 250]. Szczególne znaczenie ma to w przypadku drzew uznanych za pomniki przyrody, których liczba na terenie Polski systematycznie wzrasta1. W niniejszym artykule problematykę kompozycji drzew szczególnych w układach przestrzennych, rozważono z punktu widzenia architekta krajobrazu, który planując czy projektując przestrzeń wokół nich, uwzględnić powinien wartości jakie reprezentują oraz potrzeby wypoczynkowe osób je odwiedzających.

Muzeum Sportu i Turystyki w Warszawie

Marzena Jaworska

DOI: 10.21858/msr.50.06

Nr woluminu: 50

MSR_50_06_Jaworska Pobierz

Muzeum Sportu i Turystyki w Warszawie jest unikatową w skali kraju i jedną z najstarszych tego typu placówek muzealnych w Europie. Od ponad 70 lat dokumentuje osiągnięcia polskich sportowców, gromadzi materialne pamiątki związane ze sportem i olimpizmem, a od 1961 r. także z turystyką. Najpierw działało w strukturach Głównego Komitetu Kultury Fizycznej (odpowiednik dzisiejszego Ministerstwa Sportu i Turystyki), a od 1 stycznia 1999 r., w związku z reformą administracyjną państwa, tzw. organem założycielskim stał się Samorząd Województwa Mazowieckiego. Instytucja przeszła trudną i długą drogę. Od bardzo skromnych warunków lokalowych, jednego pokoju z jednym etatowym pracownikiem i kilkudziesięcioma eksponatami do placówki wszechstronnej, poświęcającej uwagę prawie wszystkim dyscyplinom sportu uprawianym w Polsce, olimpizmowi i polskiemu ruchowi olimpijskiemu oraz krajoznawstwu i turystyce. Obecnie ma ugruntowaną pozycję w światowym muzealnictwie sportowym, prowadzi działalność wystawienniczą, wydawniczą, naukowo-badawczą i edukacyjną.

Analiza reakcji polskich społeczności przygranicznych na kryzys humanitarny i uchodźczy spowodowany inwazją Rosji na Ukrainę – studium przypadku

Natalia Bełdyga

DOI: 10.21858/msr.49.02

Nr woluminu: 49

MSR_49_02_Beldyga Pobierz

Celem artykułu jest analiza roli odporności społeczności w sytuacjach kryzysowych i niepewności. Analizie poddano dwa przykłady reakcji społeczności na bezprecedensowy kryzys humanitarny i uchodźczy wywołany inwazją Rosji na Ukrainę 24 lutego 2022 r. Analizowane społeczności znajdowały się w dwóch przygranicznych obszarach Polski: północno-wschodnim – w regionie przygranicznym zwanym przesmykiem suwalskim, oraz południowo-wschodnim – w Bieczu, znanym też jako „Mały Kraków”. Podstawowym celem analizy było lepsze poznanie podstawowych wymiarów odporności społeczności w celu zbadania ich wpływu na reakcję na wspomnianą sytuację kryzysową. Jednym z tych wymiarów jest sprawczość, która ułatwia dostosowywanie się do zmieniających się warunków, zarówno na poziomie pojedynczych osób, jak i społeczności [Inglehart, Welzel 2009]. Drugim elementem odporności społeczności, jak też istotną częścią proaktywnego etapu zarządzania kryzysowego, jest gotowość cywilna, rozumiana jako możliwość utrzymania procesów kluczowych dla funkcjonowania społeczeństwa, zapewnienie dostępności do podstawowych zasobów i zdolność aparatu państwowego do funkcjonowania w sytuacji kryzysowej [Zekulic i in. 2017].

Realizacja ustawowych kompetencji województwa mazowieckiego i zmiany w zakresie transportu na przestrzeni 25 lat działalności samorządu

Piotr Szpiega, Elżbieta Trzcińska

DOI: 10.21858/msr.49.04

Nr woluminu: 49

MSR_49_04_Szpiega_Trzcinska Pobierz

Artykuł stanowi przekrój polityki transportowej województwa mazowieckiego prowadzonej od jego powstania w 1999 r. Omawia ustawowe kompetencje nowo powstałego województwa w zakresie polityki rozwoju transportu oraz jej ewolucję na przestrzeni lat, zobrazowaną w kolejnych strategiach rozwoju województwa oraz planach zagospodarowania przestrzennego. Elementem tej polityki jest również rozwój transportu publicznego, przede wszystkim kolejowego, co jest wynikiem działalności dwóch spółek kolejowych: Kolei Mazowieckich oraz Warszawskiej Kolei Dojazdowej. W artykule ukazano drogę rozwoju spółek w kierunku nowoczesnych operatorów pasażerskiego transportu kolejowego, z udziałem nowego i modernizowanego taboru kolejowego oraz ze sprawnym zapleczem technicznym. Omówiono również działalność zarządcy dróg wojewódzkich, który dzięki licznym remontom i przebudowom dróg, tworzy sieć dróg przystającą do obsługi regionalnego ruchu drogowego. Ponadto w artykule wskazano wzrost roli transportu rowerowego w polityce przestrzennej województwa. Ważnym czynnikiem sprzyjającym realizacji kompetencji w zakresie transportu są środki unijne, dzięki którym możliwe było stworzenie nowoczesnej infrastruktury kolejowej i drogowej oraz zakup i modernizacja taboru kolejowego.

Element szczególny w otoczeniu – interakcje. Krajobraz kulturowy, jego niezbywalne elementy – skansen w Nowogrodzie

Barbara Werner

DOI: 10.21858/msr.49.03

Nr woluminu: 49

Celem artykułu jest pokazanie złożoności problematyki waloryzacji miejsc zabytkowych i odpowiedzi na nurtujące pytanie: czy w XXI w. w wystarczającym stopniu zauważa się rolę „elementu szczególnego w otoczeniu” i jaką rolę pełnią różne organizacje, w tym pozarządowe, jak np. ICOMOS?

MSR_49_03_Werner Pobierz

Dylematy funkcjonowania systemu ochrony zdrowia w warunkach przesilenia cywilizacyjnego

Elżbieta Mączyńska

DOI: 10.21858/msr.48.01

Nr woluminu: 48

MSR_48_01_Maczynska Pobierz

Przedstawiane w tym opracowaniu analizy ukierunkowane są na identyfikację nowych trendów i wyzwań w sektorze ochrony zdrowia, przede wszystkim wynikających z dokonującego się obecnie w skali globalnej przesilenia cywilizacyjnego, jako następstwa czwartej rewolucji przemysłowej, rewolucji cyfrowej z jej niewyobrażalnym potencjałem sztucznej inteligencji. W takich warunkach istotne są zwłaszcza rozwiązania ukierunkowane na optymalne wykorzystywanie nowych technologii, w tym przede wszystkim rozwiązania przeciwdziałające nieprawidłowościom, skutkującym marnotrawieniem materialnego i intelektualnego potencjału w tym sektorze. W warunkach bowiem niemal chronicznego niedostatku źródeł finansowania ochrony zdrowia, charakterystycznego zresztą nie tylko dla Polski, lecz także dla wielu innych krajów, fundamentalnego znaczenia nabiera racjonalizacja wykorzystywania dostępnych zasobów. W Polsce jest to szczególnie istotne ze względu na relatywnie niskie nakłady na ochronę zdrowia, zarówno w wymiarze bezwzględnym, jak i w relacji do PKB. Potwierdzają to prezentowane w artykule statystyki międzynarodowe. W tym kontekście w artykule wskazuje się na wybrane racjonalizujące kierunki zmian w krajowym systemie ochrony zdrowia.

Konferencja o ochronie obszarów wodno-błotnych w Polsce z okazji Światowego Dnia Mokradeł (4–7 luty 2023, Warszawa)

Adam Kapler

DOI: 10.21858/msr.44.05

Nr woluminu: 44

MSR_44_05 Kapler, Konferencja o ochronie obszarów wodno- -błotnych w Polsce z okazji Światowego Dnia Mokradeł Pobierz

Mokradła były osuszane przez tysiąclecia. Od ponad wieku wiele z nich chroni się jednak jako rezerwaty, parki narodowe i/lub tereny Natura 2000. Większość bagien Polski uległa jednak degradacji, toteż warto pomyśleć o ich odtworzeniu. Jest to problem szalenie trudny do rozwiązania, szczególnie w dobie wojny w Ukrainie, rosnącej polaryzacji społecznej wokół NRL [2022], kryzysu humanitarnego na granicy polsko-białoruskiej oraz klęki ekologicznej w Odrze. Dlatego Światowy Dzień Mokradeł 2023, obchodzony corocznie z inicjatywy Centrum Ochrony Mokradeł, w rocznicę podpisania Konwencji z Ramsar, miał w tym roku szczególnie rozbudowany program. Prócz wygłaszanych corocznie debat, wykładów otwartych, prezentacji posterów i wycieczek terenowych w lutym 2023 r. zorganizowano dodatkowo: ściśle naukową, parodniową konferencję o ochronie obszarów wodno-błotnych, dwie wycieczki terenowe tudzież szereg warsztatów dla praktyków.

Uwagi o Polonji i zarys pracy

Walenty Winid

DOI: 10.21858/msr.41.05

Nr woluminu: 41

Walenty Winid, Uwagi o Polonji i zarys pracy Pobierz

Jak niema genjuszy, tak niema i zbrodniarzy, zatem same miernoty; stale z brakami albo samodzielnego myślenia, albo najprymitywniejszej etyki społecznej, albo też chęci najprostszego działania dla dobra społecznego.