Aneta Bogiel
DOI: 10.21858/msr.48.06
Nr woluminu: 48
Anna Wieczorek, Magnolia Gorzelak
DOI: 10.21858/msr.48.05
Nr woluminu: 48
O warszawskim Placu Marszałka Józefa Piłsudskiego i otaczających go budynkach można przeczytać w wielu książkach i artykułach dotyczących dziejów stolicy oraz historii architektury i urbanistyki. Istnieją również spore zasoby kartograficzne i ikonograficzne w muzeach i archiwach. Analiza materiałów źródłowych wskazuje na duże rozproszenie informacji. Brakuje kompendium wiedzy dotyczącej genezy powstania Placu, zmian w jego wyglądzie i związanej z tym myśli projektowej. Tym zagadnieniom poświęcony jest cykl artykułów o wspólnym tytule Plac Marszałka Józefa Piłsudskiego – trwały element w przestrzeni Warszawy.Celem niniejszego artykułu, pierwszego w tym cyklu, jest przybliżenie genezy powstania Placu oraz wyjaśnienie skąd wzięły się nazwy Pałac Saski i Pałac Brühla.
Marta Ogniewska, Justyna Macierakowska
DOI: 10.21858/msr.48.04
Nr woluminu: 48
Artykuł jest syntezą opracowania przygotowywanego w Mazowieckim Biurze Planowania Regionalnego w Warszawie (MBPR) mającego na celu zbadanie zmian jakie zaszły w ostatnich kilkunastu latach w rolnictwie i na obszarach wiejskich województwa mazowieckiego. Badanie przeprowadzone zostało głównie na podstawie Powszechnych Spisów Rolnych z lat 2002 i 2020. Objęto nim, możliwe do porównania, zagadnienia charakteryzujące rolnictwo i obszary wiejskie Mazowsza, poświęcając szczególną uwagę problematyce wykształconych na Mazowszu specjalizacji rolniczych związanych z produkcją roślinną i zwierzęcą, przeobrażeń w strukturze agrarnej gospodarstw rolnych, czy zmian w strukturze użytków rolnych regionu. Poruszono również wybrane zagadnienia odnoszące się do ludności zamieszkującej tereny wiejskie, w tym dotyczące rynku pracy, procesów demograficznych. Próbowano ustalić, czy w trakcie kilkunastu analizowanych lat nastąpiły istotne przeobrażenia w tych dziedzinach. W artykule przedstawiono i omówiono przestrzenny rozkład badanych zagadnień i tendencji zarysowujących się w rolnictwie regionu, uzupełniając je, w miarę potrzeb, uwagami metodycznymi. Artykuł został wzbogacony licznymi rycinami obrazującymi wyniki przeprowadzonych analiz. Głównym źródłem informacji wykorzystywanych w opracowaniu są dane Głównego Urzędu Statystycznego prezentowane w Banku Danych Lokalnych (głównie wg siedziby gospodarstwa), analizy ujęte w opracowaniu Zmiany w rolnictwie Mazowsza w latach 2002–2010 wydanym w ramach serii Mazowsze. Analizy i Studia, a także inne publikacje i materiały branżowe. Przeprowadzona analiza jest elementem monitorowania polityki rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich Mazowsza, wyrażonej w głównych dokumentach strategicznych województwa, tj. Strategii rozwoju oraz Planie zagospodarowania przestrzennego województwa. Wyniki analiz dokonanych w ramach opracowania mogą być pomocne podczas konkretyzacji i weryfikacji prowadzonej polityki regionalnej.
Paweł Swianiewicz, Julita Łukomska
DOI: 10.21858/msr.48.03
Nr woluminu: 48
Artykuł zawiera podsumowanie 25 lat działalności samorządu wojewódzkiego Mazowsza, a w szczególności zmian w poziomie rozwoju w skali regionu oraz poszczególnych subregionów, a także trendów w zakresie usług publicznych dostarczanych przez instytucje samorządowe. Do omówienia zostały wybrane sektory usług wiążące się z największymi wydatkami budżetowymi, a więc transport (zarówno w zakresie utrzymania i budowy dróg wojewódzkich, jak i regionalnego transportu zbiorowego), ochrona zdrowia i kultura. Artykuł wskazuje także na zmiany w poziomie infrastruktury technicznej i społecznej w regionie oraz na wykorzystanie środków pochodzących z funduszy Unii Europejskiej przez samorządy Mazowsza, jako na ważny czynnik pobudzający rozwój. Przeprowadzone analizy potwierdzają tezę o umacnianiu się pozycji Mazowsza jako wiodącego w kraju ośrodka rozwoju zarówno na poziomie regionu, jak i poszczególnych subregionów.
Elżbieta Mączyńska
DOI: 10.21858/msr.48.01
Nr woluminu: 48
Przedstawiane w tym opracowaniu analizy ukierunkowane są na identyfikację nowych trendów i wyzwań w sektorze ochrony zdrowia, przede wszystkim wynikających z dokonującego się obecnie w skali globalnej przesilenia cywilizacyjnego, jako następstwa czwartej rewolucji przemysłowej, rewolucji cyfrowej z jej niewyobrażalnym potencjałem sztucznej inteligencji. W takich warunkach istotne są zwłaszcza rozwiązania ukierunkowane na optymalne wykorzystywanie nowych technologii, w tym przede wszystkim rozwiązania przeciwdziałające nieprawidłowościom, skutkującym marnotrawieniem materialnego i intelektualnego potencjału w tym sektorze. W warunkach bowiem niemal chronicznego niedostatku źródeł finansowania ochrony zdrowia, charakterystycznego zresztą nie tylko dla Polski, lecz także dla wielu innych krajów, fundamentalnego znaczenia nabiera racjonalizacja wykorzystywania dostępnych zasobów. W Polsce jest to szczególnie istotne ze względu na relatywnie niskie nakłady na ochronę zdrowia, zarówno w wymiarze bezwzględnym, jak i w relacji do PKB. Potwierdzają to prezentowane w artykule statystyki międzynarodowe. W tym kontekście w artykule wskazuje się na wybrane racjonalizujące kierunki zmian w krajowym systemie ochrony zdrowia.
Adam Kapler
DOI: 10.21858/msr.48.02
Nr woluminu: 48
Bezprecedensowy zakwit „złotych alg” Prymnesium parvum w Odrze w 2022 r. był najgorszą klęską ekologiczną w Polsce i Niemczech od dekad. W 2023 r. udało się powstrzymać przenikanie „glonów-zabójców” z Kanału Gliwickiego, jak również zbiorników Czernica i Januszkowice do głównego nurtu Odry. Artykuł przedstawia aktualny stan wiedzy o tej katastrofie oraz wnioski z przeprowadzonych w Polsce, pionierskich testów metod wygaszania zakwitów w wodach płynących. Ponadto w niniejszej pracy zebrano i przedstawiono zagraniczne sposoby zwalczania „złotych alg” w stawach rybnych, na obszarach cennych dla przyrody, żeglarstwa i wędkarstwa, jak również restytucji fauny (w tym małży skójkowatych, istotnych tak dla gospodarki, jak dla ochrony przyrody) po masowym zakwicie P. parvum.
Szanowni Państwo, zapraszamy do lektury! Numer Specjalny 2023 kwartalnika MAZOWSZE Studia Regionalne dostępny online. W numerze m.in.:
Duoport lotniczy jako sposób efektywnego rozwoju infrastruktury lotniczej – doświadczenia międzynarodowe i krajowe, Analiza struktury oferowania rozkładowych linii lotniczych w krajach Europy Środkowej. Część pierwsza, Analiza struktury oferowania rozkładowych linii lotniczych w krajach Europy Środkowej. Część druga, Tożsamość w krajobrazach nie tylko kulturowych województwa mazowieckiego.
Czytaj MAZOWSZE Studia Regionalne Wydanie Specjalne 2023 w archiwum on-line
Adam Kapler
DOI: 10.21858/msr.se.2023.05
Nr woluminu: SE 2023
Mokradła były osuszane przez tysiąclecia. Od ponad wieku wiele z nich chroni się jednak jako rezerwaty, parki narodowe i/lub tereny Natura 2000. Większość bagien Polski uległa jednak degradacji, toteż warto pomyśleć o ich odtworzeniu. Jest to problem szalenie trudny do rozwiązania, szczególnie w dobie wojny w Ukrainie, rosnącej polaryzacji społecznej wokół NRL [2022], kryzysu humanitarnego na granicy polsko-białoruskiej oraz klęski ekologicznej w Odrze. Dlatego Światowy Dzień Mokradeł 2023, obchodzony corocznie z inicjatywy Centrum Ochrony Mokradeł, w rocznicę podpisania Konwencji z Ramsar, miał w tym roku szczególnie rozbudowany program. Prócz wygłaszanych corocznie debat, wykładów otwartych, prezentacji posterów i wycieczek terenowych w lutym 2023 r. zorganizowano dodatkowo: ściśle naukową, parodniową konferencję o ochronie obszarów wodno-błotnych, dwie wycieczki terenowe tudzież szereg warsztatów dla praktyków.