MSR na Europejskim Tygodniu Regionów i Miast

Europejski Tydzień Regionów i Miast to największe wydarzenie poświęcone polityce regionalnej, które corocznie odbywa się w Brukseli. Jest platformą do dyskusji o wyzwaniach, jakie stoją przed regionami i miastami z całej Europy. W sesjach uczestniczą nie tylko przedstawiciele administracji i władz lokalnych, ale także środowiska naukowego, sektora pozarządowego, świata biznesu oraz instytucji unijnych, dla których jest to doskonałe miejsce do wymiany wiedzy, doświadczeń oraz nawiązywania kontaktów i współpracy. O znaczeniu i popularności wydarzenia świadczy choćby to, że tegoroczna edycja odbyła się już po raz 22.

Na Europejskim Tygodniu Regionów i Miast gości również periodyk naukowy MAZOWSZE Studia Regionalne, który jako poświęcony rozwojowi regionów, świetnie wpisuje się w tematykę dyskusji.

Fot. Archiwum MBPR

Fot. Archiwum MBPR

Święto Drzewa

10 października po raz 22 obchodzimy w Polsce Święto Drzewa. Święto zostało ustanowione w 2003 r. przez polską organizację ekologiczną, działającą na rzecz środowiska naturalnego.

Drzewa to największe rośliny lądowe. Trudno wyobrazić sobie życie w świecie bez drzew. Oprócz zastosowań czysto materialnych, kojarzą się z wypoczynkiem, relaksem, dają wytchnienie od codzienności zachwycając swoją urodą. Dla wielu z nas najpiękniejszy pejzaż to jezioro ukryte w lesie, czy porośnięte sosnami nadmorskie wydmy. Bardzo często kontakt z drzewami jest synonimem wypoczynku, stąd weekendowe wycieczki na spacer do lasu, albo choć do najbliższego parku. Część drzew na tyle wyróżnia się walorami przyrodniczymi i krajobrazowymi, że przyznano im status pomników. Na Mazowszu jest ponad 4 tys. pomników przyrody, z czego 74% to właśnie pojedyncze drzewa. Dr. Jerzy Wojtatowicz oraz Karolina Pietrzykowska, architekci krajobrazu z Wyższej Szkoły Ekologii i Zarządzania w Warszawie, za pomocą specjalistycznych arkuszy ewidencyjnych poddali analizie 83 z nich. Drzewa oceniano pod kątem położenia i dostępności oraz cech estetyczno-widokowych, przyrodniczo-kulturowych i kompozycyjnych. Wyniki badań opublikowano w artykule Wartości drzew pomnikowych dla turystyki – przykłady z województwa mazowieckiego.

Serdecznie zapraszamy do lektury.

Numer Specjalny 2024 dostępny

Szanowni Państwo, zapraszamy do lektury! Numer Specjalny 2024 kwartalnika MAZOWSZE Studia Regionalne dostępny online. W numerze m.in.:

Koncepcje ESG w praktyce biznesowej. Charakterystyka i ocena ram ESG, Analiza reakcji polskich społeczności przygranicznych na kryzys humanitarny i uchodźczy spowodowany inwazją Rosji na Ukrainę – studium przypadku, Przyrodnicze obszary prawnie chronione w województwie mazowieckim w latach 1999–2022, Popularyzacja wiedzy o historii Mazowsza w działalności Muzeum Mazowieckiego w Płocku, 25th anniversary of the Mazovian Office of Regional Planning in Warsaw, 50th issue of the scientific journal “MAZOWSZE Studia Regionalne”.

Czytaj MAZOWSZE Studia Regionalne w archiwum on-line

Popularyzacja wiedzy o historii Mazowsza w działalności Muzeum Mazowieckiego w Płocku

Tomasz Kordala

DOI: 10.21858/msr.se.2024.04

Nr woluminu: SE.2024

Wróć do wydania

Wróć do listy wydań

W artykule omówiono sposoby popularyzacji wiedzy o przeszłości Mazowsza stosowane w Muzeum Mazowieckim w Płocku od momentu jego powstania, w ramach Towarzystwa Naukowego Płockiego, w 1821 r. Miało ono charakter stricte regionalny. Zbiory tworzyły z jednej strony szkolne pomoce naukowe (minerały, aparaty fizyczne i chemiczne, globusy etc.), z drugiej zaś – ofiarowane przez nauczycieli, uczniów, obywateli ziemskich, wojskowych i księży różnorodne eksponaty, w tym liczne zabytki archeologiczne, monety, medale, okazy przyrodnicze, dokumenty etc. Na posiedzeniach naukowych referowano najnowsze znaleziska archeologiczne i numizmatyczne, organizowano inspekcje terenowe, zbierano zabytki przeszłości i umieszczano je w muzeum. Placówka ta zamarła wkrótce po upadku Powstania Listopadowego. Do jej reaktywacji doszło na początku XX w. W grudniu 1912 r. otwarto w gotyckiej kanonii przy Rynku Kanonicznym 8 stałą ekspozycję obrazującą przeszłość geologiczną i historyczną oraz etnografię Mazowsza Płockiego. W 1930 r. baza lokalowa powiększyła się o zakupiony Dom pod Opatrznością przy Rynku Kanonicznym 2, w którym urządzono ekspozycje – przyrodniczą, geologiczną, etnograficzną, archeologiczną. Do 1949 r. placówka, nosząca nazwę Muzeum Mazowsza Płockiego, była częścią Towarzystwa Naukowego Płockiego. Po tej dacie rozpoczął się nowy etap w jej historii, etap samodzielnego rozwoju. Budowa kombinatu petrochemicznego w Płocku w latach 60. XX w. przyczyniła się do znaczącego rozwoju placówki. Uzyskała ona nową siedzibę w odrestaurowanym Zamku Książąt Mazowieckich (Opactwie Benedyktyńskim) na Wzgórzu Tumskim, co przełożyło się na powiększenie powierzchni wystawienniczej oraz wzrost liczby pracowników ze specjalistycznym wykształceniem. W 1993 r. muzeum otrzymało budynek zabytkowego spichlerza na skarpie nad Wisłą, w którym ulokowano zbiory Działu Etnografii. W listopadzie 2004 r. przeniesiono zbiory z Zamku Książąt Mazowieckich do kamienicy secesyjnej przy ul. Tumskiej 8 i urządzono tam stałą ekspozycję sztuki secesyjnej. W kolejnych latach nastąpił dynamiczny rozwój muzeum, tak pod względem bazy lokalowej, jak i programu działania na każdym praktycznie polu, także w zakresie popularyzacji wiedzy historycznej. Pojawiły się nowe pawilony muzealne i nowe ekspozycje stałe. Obecnie aktywność popularyzatorska Muzeum Mazowieckiego w Płocku obejmuje szeroką gamę działań realizowanych przez Dział Upowszechniania i Promocji oraz poszczególne działy merytoryczne. Są to lekcje muzealne, prelekcje historyczne, sesje naukowe, warsztaty dla dzieci i osób niepełnosprawnych, imprezy plenerowe, promocje wydawnictw, koncerty, konkursy, filmy edukacyjne, periodyki („Rocznik Muzeum Mazowieckiego w Płocku”, „Nasze Korzenie”, „Biuletyn Muzealny”), widowiska parateatralne i wiele innych.

MSR_se_2024_04_Kordala-1Pobierz

Przyrodnicze obszary prawnie chronione w województwie mazowieckim w latach 1999–2022

Elżbieta Jaglak, Grzegorz Derbin, Marcin Rojek

DOI: 10.21858/msr.se.2024.03

Nr woluminu: SE.2024

Wróć do wydania

Wróć do listy wydań

W artykule omówiono zmiany w zakresie przyrodniczych obszarów prawnie chronionych, które zaszły po reformie administracyjnej w 1999 r. Wskazano realizowane przez Samorząd Województwa Mazowieckiego zadania w zakresie polityki regionalnej i zagospodarowania przestrzennego, zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju. Województwo mazowieckie, powstałe w ramach reformy podziału terytorialnego, objęło swym zasięgiem system obszarów chronionych, w skład którego wchodził Kampinoski Park Narodowy, 164 rezerwaty przyrody, 9 parków krajobrazowych i 29 obszarów chronionego krajobrazu. W ciągu blisko 25 lat utworzono 26 rezerwatów przyrody oraz jeden obszar chronionego krajobrazu. Modyfikacji uległy również granice istniejących form ochrony przyrody. Wraz z wejściem Polski do Unii Europejskiej dokonały się największe zmiany dotyczące obszarów prawnie chronionych. Wdrożenie przepisów prawa unijnego do prawa polskiego skutkowało m.in. wprowadzeniem nowej formy ochrony przyrody – obszarów Natura 2000, uzupełniającej istniejący system obszarów prawnie chronionych. Do marca 2023 r. na terenie województwa mazowieckiego wyznaczonych i zatwierdzonych zostało 80 obszarów sieci Natura 2000. W artykule omówiono, jak kształtowała się pozycja i kompetencje samorządu województwa w zakresie ochrony przyrody na skutek wprowadzanych zmian w prawie. Samorząd województwa przejął kompetencje dotyczące parków krajobrazowych i obszarów chronionego krajobrazu. Na skutek nabytych uprawnień Sejmik Województwa Mazowieckiego m.in. powołał do życia Mazowiecki Zespół Parków Krajobrazowych oraz ustanowił plany ochrony dla parków krajobrazowych. Uszczegółowione zostały granice obszarów chronionego krajobrazu, prowadzone są także bazy danych przestrzennych w zakresie obszarów chronionych.

MSR_se_2024_03_Jaglak_Derbin_Rojek-1Pobierz

Analiza reakcji polskich społeczności przygranicznych na kryzys humanitarny i uchodźczy spowodowany inwazją Rosji na Ukrainę – studium przypadku

Natalia Bełdyga

DOI: 10.21858/msr.se.2024.02

Nr woluminu: SE.2024

Wróć do wydania

Wróć do listy wydań

Celem artykułu jest analiza roli odporności społeczności w sytuacjach kryzysowych i niepewności. Analizie poddano dwa przykłady reakcji społeczności na bezprecedensowy kryzys humanitarny i uchodźczy wywołany inwazją Rosji na Ukrainę 24 lutego 2022 r. Analizowane społeczności znajdowały się w dwóch przygranicznych obszarach Polski: północno-wschodnim – w regionie przygranicznym zwanym przesmykiem suwalskim, oraz południowo-wschodnim – w Bieczu, znanym też jako „Mały Kraków”.Podstawowym celem analizy było lepsze poznanie podstawowych wymiarów odporności społeczności w celu zbadania ich wpływu na reakcję na wspomnianą sytuację kryzysową. Jednym z tych wymiarów jest sprawczość, która ułatwia dostosowywanie się do zmieniających się warunków, zarówno na poziomie pojedynczych osób, jak i społeczności [Inglehart, Welzel 2009]. Drugim elementem odporności społeczności, jak też istotną częścią proaktywnego etapu zarządzania kryzysowego, jest gotowość cywilna, rozumiana jako możliwość utrzymania procesów kluczowych dla funkcjonowania społeczeństwa, zapewnienie dostępności do podstawowych zasobów i zdolność aparatu państwowego do funkcjonowaniaw sytuacji kryzysowej [Zekulic i in. 2017].Na potrzeby analizy wykonano badania jakościowe w postaci wywiadów przeprowadzanych na miejscu i na żywo z przedstawicielami dwóch grup, wolontariuszy i członków lokalnej społeczności, zaangażowanych w pomoc ukraińskim uchodźcom przybywającym do Polski. Wyniki badań wskazują, że kryzys uchodźczy i humanitarny wywołany pełnoskalową inwazją Rosji na Ukrainę uruchomił zdolność społeczeństw do działania i zjednoczył je w jednym celu: odpowiedzenia na tę bezprecedensową sytuację kryzysową pomocą dla uchodźców z Ukrainy. Obie wspomniane grupy podjęły się praktycznych działań w terenie w odpowiedzi na sytuację kryzysową, pomagając istotom ludzkim w potrzebie. Pomoc ta często, w szczególności w trakcie pierwszych tygodni inwazji, miała charakter oddolny i indywidualny, z wykorzystaniem wszelkiego rodzaju, często doraźnych, sposobów, metod i rozwiązań. Stanowi ona tym samym solidną podstawę do budowy i rozwoju odporności społeczności.

MSR_se_2024_02_Beldyga-1Pobierz

Koncepcje ESG w praktyce biznesowej. Charakterystyka i ocena ram ESG

Michał Wielechowski, Paweł Krasuski

DOI: 10.21858/msr.se.2024.01

Nr woluminu: SE.2024

Wróć do wydania

Wróć do listy wydań

W dzisiejszym środowisku biznesowym włączanie zasad środowiskowych, społecznych i ładu korporacyjnego (ESG – Environmental, Social, Governance) do strategii korporacyjnych ewoluowało od marginalnego rozważania do kluczowego elementu planowania strategicznego. W artykule scharakteryzowano i oceniono dziesięć powszechnie uznanych ram ESG. Wybór tych ram opiera się na przeglądzie literatury, uzupełnionym o analizę profesjonalnych stron internetowych i forów oferujących rankingi popularnych ram. Dodatkowo, w procesie selekcji wykorzystano własną wiedzę i doświadczenie. Ocena dziesięciu kluczowych ram ESG ujawnia spektrum podejść do zrównoważonego rozwoju i odpowiedzialności. GRI (Global Reporting Initiative) i PRI (Principles for Responsible Investment) są znane ze swojego globalnego zasięgu, podczas gdy SASB (Sustainability Accounting Standards Board) dostarcza wglądów specyficznych dla branży, ale w ograniczonym zakresie. Ramy CDP (Carbon Disclosure Project) i TCFD (Task Force on Climate-related Financial Disclosures) wyróżniają się w aspektach środowiskowych i klimatycznych. Standardy IFRS (International Financial Reporting Standards) rozwijają globalny zasięg, a IIRC (International Integrated Reporting Council) koncentruje się na integracji zrównoważonego rozwoju z raportowaniem finansowym. PRI i UNGC (United Nations Global Compact) opierają się na dobrowolnym zaangażowaniu, oferując szerokie ramy. Koncepcje CDSB (Climate Disclosure Standards Board) i IIRC, mimo że skoncentrowane, napotykają wyzwania w implementacji. Standardy Wydajności IFC (International Finance Corporation) są wszechstronne w finansowaniu projektów. Każda z ram, ze swoimi unikatowymi mocnymi stronami i wyzwaniami, różni się globalnym uznaniem, możliwością zastosowania i relewancją dla interesariuszy, przyczyniając się w różny sposób do praktyk zrównoważonego rozwoju.

MSR_se_2024_01_Wielechowski_Krasuski-1Pobierz