Kwartalnik Mazowieckiego Biura Planowania Regionalnego
Barbara Werner
DOI: 10.21858/msr.49.03
Nr woluminu: 49
Celem artykułu jest pokazanie złożoności problematyki waloryzacji miejsc zabytkowych i odpowiedzi na nurtujące pytanie: czy w XXI w. w wystarczającym stopniu zauważa się rolę „elementu szczególnego w otoczeniu” i jaką rolę pełnią różne organizacje, w tym pozarządowe, jak np. ICOMOS?
Agata Gemzik-Salwach
DOI: 10.21858/msr.49.01
Nr woluminu: 49
Finansjalizacja oznacza rosnącą rolę motywów finansowych, rynków, podmiotów oraz instytucji w transakcjach zachodzących w gospodarce krajowej i międzynarodowej. W artykule zostały zawarte rozważania na temat tego, czy finansjalizacja może mieć charakter regionalny. Jego celem było uzyskanie odpowiedzi na to pytanie i określenie przydatności tej wiedzy.
Dariusz Piwowarczyk, Tomasz Stanisławski, Tomasz Wardak
DOI: 10.21858/msr.48.07
Nr woluminu: 48
W dniach 19–20 października 2023 r. przedstawiciele Mazowieckiego Biura Planowania Regionalnego wzięli udział w X Forum Korytarza Transportowego Bałtyk–Adriatyk w Budapeszcie. Wydarzenie zostało zorganizowane przez Stowarzyszenie Polskich Regionów Korytarza Transportowego Bałtyk–Adriatyk, wspólnie z Konsulatem Honorowym Węgier i EIT Urban Mobility (inicjatywa Europejskiego Instytutu Innowacji i Technologii), w związku z rozszerzeniem w 2024 r. strefy Korytarza Transportowego Bałtyk–Adriatyk (będącego częścią sieci TEN-T) o Węgry. Podczas paneli forum, które odbyły się 19 października poruszone zostały ważne i aktualne tematy dekarbonizacji transportu, a także inteligentnego transportu miejskiego i jego roli w sieci TEN-T. Spotkanie partnerów korytarza zakończyło się 20 października wizytą studyjną w terminalu logistycznym w Győr-Gönyű.
Anna Wieczorek, Magnolia Gorzelak
DOI: 10.21858/msr.48.05
Nr woluminu: 48
O warszawskim Placu Marszałka Józefa Piłsudskiego i otaczających go budynkach można przeczytać w wielu książkach i artykułach dotyczących dziejów stolicy oraz historii architektury i urbanistyki. Istnieją również spore zasoby kartograficzne i ikonograficzne w muzeach i archiwach. Analiza materiałów źródłowych wskazuje na duże rozproszenie informacji. Brakuje kompendium wiedzy dotyczącej genezy powstania Placu, zmian w jego wyglądzie i związanej z tym myśli projektowej. Tym zagadnieniom poświęcony jest cykl artykułów o wspólnym tytule Plac Marszałka Józefa Piłsudskiego – trwały element w przestrzeni Warszawy.Celem niniejszego artykułu, pierwszego w tym cyklu, jest przybliżenie genezy powstania Placu oraz wyjaśnienie skąd wzięły się nazwy Pałac Saski i Pałac Brühla.
Marta Ogniewska, Justyna Macierakowska
DOI: 10.21858/msr.48.04
Nr woluminu: 48
Artykuł jest syntezą opracowania przygotowywanego w Mazowieckim Biurze Planowania Regionalnego w Warszawie (MBPR) mającego na celu zbadanie zmian jakie zaszły w ostatnich kilkunastu latach w rolnictwie i na obszarach wiejskich województwa mazowieckiego. Badanie przeprowadzone zostało głównie na podstawie Powszechnych Spisów Rolnych z lat 2002 i 2020. Objęto nim, możliwe do porównania, zagadnienia charakteryzujące rolnictwo i obszary wiejskie Mazowsza, poświęcając szczególną uwagę problematyce wykształconych na Mazowszu specjalizacji rolniczych związanych z produkcją roślinną i zwierzęcą, przeobrażeń w strukturze agrarnej gospodarstw rolnych, czy zmian w strukturze użytków rolnych regionu. Poruszono również wybrane zagadnienia odnoszące się do ludności zamieszkującej tereny wiejskie, w tym dotyczące rynku pracy, procesów demograficznych. Próbowano ustalić, czy w trakcie kilkunastu analizowanych lat nastąpiły istotne przeobrażenia w tych dziedzinach. W artykule przedstawiono i omówiono przestrzenny rozkład badanych zagadnień i tendencji zarysowujących się w rolnictwie regionu, uzupełniając je, w miarę potrzeb, uwagami metodycznymi. Artykuł został wzbogacony licznymi rycinami obrazującymi wyniki przeprowadzonych analiz. Głównym źródłem informacji wykorzystywanych w opracowaniu są dane Głównego Urzędu Statystycznego prezentowane w Banku Danych Lokalnych (głównie wg siedziby gospodarstwa), analizy ujęte w opracowaniu Zmiany w rolnictwie Mazowsza w latach 2002–2010 wydanym w ramach serii Mazowsze. Analizy i Studia, a także inne publikacje i materiały branżowe. Przeprowadzona analiza jest elementem monitorowania polityki rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich Mazowsza, wyrażonej w głównych dokumentach strategicznych województwa, tj. Strategii rozwoju oraz Planie zagospodarowania przestrzennego województwa. Wyniki analiz dokonanych w ramach opracowania mogą być pomocne podczas konkretyzacji i weryfikacji prowadzonej polityki regionalnej.
Paweł Swianiewicz, Julita Łukomska
DOI: 10.21858/msr.48.03
Nr woluminu: 48
Artykuł zawiera podsumowanie 25 lat działalności samorządu wojewódzkiego Mazowsza, a w szczególności zmian w poziomie rozwoju w skali regionu oraz poszczególnych subregionów, a także trendów w zakresie usług publicznych dostarczanych przez instytucje samorządowe. Do omówienia zostały wybrane sektory usług wiążące się z największymi wydatkami budżetowymi, a więc transport (zarówno w zakresie utrzymania i budowy dróg wojewódzkich, jak i regionalnego transportu zbiorowego), ochrona zdrowia i kultura. Artykuł wskazuje także na zmiany w poziomie infrastruktury technicznej i społecznej w regionie oraz na wykorzystanie środków pochodzących z funduszy Unii Europejskiej przez samorządy Mazowsza, jako na ważny czynnik pobudzający rozwój. Przeprowadzone analizy potwierdzają tezę o umacnianiu się pozycji Mazowsza jako wiodącego w kraju ośrodka rozwoju zarówno na poziomie regionu, jak i poszczególnych subregionów.
Elżbieta Mączyńska
DOI: 10.21858/msr.48.01
Nr woluminu: 48
Przedstawiane w tym opracowaniu analizy ukierunkowane są na identyfikację nowych trendów i wyzwań w sektorze ochrony zdrowia, przede wszystkim wynikających z dokonującego się obecnie w skali globalnej przesilenia cywilizacyjnego, jako następstwa czwartej rewolucji przemysłowej, rewolucji cyfrowej z jej niewyobrażalnym potencjałem sztucznej inteligencji. W takich warunkach istotne są zwłaszcza rozwiązania ukierunkowane na optymalne wykorzystywanie nowych technologii, w tym przede wszystkim rozwiązania przeciwdziałające nieprawidłowościom, skutkującym marnotrawieniem materialnego i intelektualnego potencjału w tym sektorze. W warunkach bowiem niemal chronicznego niedostatku źródeł finansowania ochrony zdrowia, charakterystycznego zresztą nie tylko dla Polski, lecz także dla wielu innych krajów, fundamentalnego znaczenia nabiera racjonalizacja wykorzystywania dostępnych zasobów. W Polsce jest to szczególnie istotne ze względu na relatywnie niskie nakłady na ochronę zdrowia, zarówno w wymiarze bezwzględnym, jak i w relacji do PKB. Potwierdzają to prezentowane w artykule statystyki międzynarodowe. W tym kontekście w artykule wskazuje się na wybrane racjonalizujące kierunki zmian w krajowym systemie ochrony zdrowia.
Adam Kapler
DOI: 10.21858/msr.48.02
Nr woluminu: 48
Bezprecedensowy zakwit „złotych alg” Prymnesium parvum w Odrze w 2022 r. był najgorszą klęską ekologiczną w Polsce i Niemczech od dekad. W 2023 r. udało się powstrzymać przenikanie „glonów-zabójców” z Kanału Gliwickiego, jak również zbiorników Czernica i Januszkowice do głównego nurtu Odry. Artykuł przedstawia aktualny stan wiedzy o tej katastrofie oraz wnioski z przeprowadzonych w Polsce, pionierskich testów metod wygaszania zakwitów w wodach płynących. Ponadto w niniejszej pracy zebrano i przedstawiono zagraniczne sposoby zwalczania „złotych alg” w stawach rybnych, na obszarach cennych dla przyrody, żeglarstwa i wędkarstwa, jak również restytucji fauny (w tym małży skójkowatych, istotnych tak dla gospodarki, jak dla ochrony przyrody) po masowym zakwicie P. parvum.