Tomasz Kordala
DOI: 10.21858/msr.se.2024.04
Nr woluminu: SE.2024
W artykule omówiono sposoby popularyzacji wiedzy o przeszłości Mazowsza stosowane w Muzeum Mazowieckim w Płocku od momentu jego powstania, w ramach Towarzystwa Naukowego Płockiego, w 1821 r. Miało ono charakter stricte regionalny. Zbiory tworzyły z jednej strony szkolne pomoce naukowe (minerały, aparaty fizyczne i chemiczne, globusy etc.), z drugiej zaś – ofiarowane przez nauczycieli, uczniów, obywateli ziemskich, wojskowych i księży różnorodne eksponaty, w tym liczne zabytki archeologiczne, monety, medale, okazy przyrodnicze, dokumenty etc. Na posiedzeniach naukowych referowano najnowsze znaleziska archeologiczne i numizmatyczne, organizowano inspekcje terenowe, zbierano zabytki przeszłości i umieszczano je w muzeum. Placówka ta zamarła wkrótce po upadku Powstania Listopadowego. Do jej reaktywacji doszło na początku XX w. W grudniu 1912 r. otwarto w gotyckiej kanonii przy Rynku Kanonicznym 8 stałą ekspozycję obrazującą przeszłość geologiczną i historyczną oraz etnografię Mazowsza Płockiego. W 1930 r. baza lokalowa powiększyła się o zakupiony Dom pod Opatrznością przy Rynku Kanonicznym 2, w którym urządzono ekspozycje – przyrodniczą, geologiczną, etnograficzną, archeologiczną. Do 1949 r. placówka, nosząca nazwę Muzeum Mazowsza Płockiego, była częścią Towarzystwa Naukowego Płockiego. Po tej dacie rozpoczął się nowy etap w jej historii, etap samodzielnego rozwoju. Budowa kombinatu petrochemicznego w Płocku w latach 60. XX w. przyczyniła się do znaczącego rozwoju placówki. Uzyskała ona nową siedzibę w odrestaurowanym Zamku Książąt Mazowieckich (Opactwie Benedyktyńskim) na Wzgórzu Tumskim, co przełożyło się na powiększenie powierzchni wystawienniczej oraz wzrost liczby pracowników ze specjalistycznym wykształceniem. W 1993 r. muzeum otrzymało budynek zabytkowego spichlerza na skarpie nad Wisłą, w którym ulokowano zbiory Działu Etnografii. W listopadzie 2004 r. przeniesiono zbiory z Zamku Książąt Mazowieckich do kamienicy secesyjnej przy ul. Tumskiej 8 i urządzono tam stałą ekspozycję sztuki secesyjnej. W kolejnych latach nastąpił dynamiczny rozwój muzeum, tak pod względem bazy lokalowej, jak i programu działania na każdym praktycznie polu, także w zakresie popularyzacji wiedzy historycznej. Pojawiły się nowe pawilony muzealne i nowe ekspozycje stałe. Obecnie aktywność popularyzatorska Muzeum Mazowieckiego w Płocku obejmuje szeroką gamę działań realizowanych przez Dział Upowszechniania i Promocji oraz poszczególne działy merytoryczne. Są to lekcje muzealne, prelekcje historyczne, sesje naukowe, warsztaty dla dzieci i osób niepełnosprawnych, imprezy plenerowe, promocje wydawnictw, koncerty, konkursy, filmy edukacyjne, periodyki („Rocznik Muzeum Mazowieckiego w Płocku”, „Nasze Korzenie”, „Biuletyn Muzealny”), widowiska parateatralne i wiele innych.