Periodyk „MAZOWSZE Studia Regionalne” jest kwartalnikiem wydawanym przez Mazowieckie Biuro Planowania Regionalnego w Warszawie – jedynym na terenie województwa mazowieckiego czasopismem naukowym redagowanym przez samorząd. Publikujemy artykuły poświęcone zagadnieniom związanym z szeroko pojętą misją nauki i samorządów na rzecz rozwoju społeczności lokalnych.
ISSN wersji drukowanej: 1689-4774
ISSN wydań on-line: 2543-4373
DOI: 10.21858/msr
Zatrzymaj lub wznów przełączanie wydań
W najnowszych wydaniach
-
Dominika Jędrzejczak, Jan Cieplak, Aleksandra Kępińska, Patrycja Poniewierska, Aneta Zyskowska
DOI: 10.21858/msr.51.01
Nr woluminu: 51
Samorządy lokalne poddawane są w ostatnich latach szczególnej presji, związanej z koniecznością rewizji gminnej polityki rozwoju oraz aktualizacji strategii rozwoju gminy pod kątem nowych wyzwań i wymagań prawnych. W latach 2020 i 2023 wprowadzono w Polsce ustawy inicjujące reformę, której celem jest integracja systemu planowania strategicznego i systemu planowania przestrzennego m.in. na poziomie lokalnym. W artykule przedstawiono kluczowe zmiany przepisów, odnoszące się do strategii rozwoju gminy, oraz wynikające z tego wyzwania, związane z prowadzeniem gminnej polityki przestrzennej. W tym kontekście, ocenie poddano stan aktualności strategii rozwoju gmin w Miejskim Obszarze Funkcjonalnym Warszawy. Z przeprowadzonych analiz wynika, że integracja wymiaru społeczno-gospodarczego i przestrzennego na poziomie lokalnym przebiega powoli, przez co samorządy mogą nie być odpowiednio przygotowane do uwarunkowań prawnych, obowiązujących od 2026 r.
MSR_51_01_Jedrzejczak_Cieplak_Kepinska_Poniewierska_ZyskowskaPobierz -
Tadeusz Wójcicki
DOI: 10.21858/msr.51.03
Nr woluminu: 51
Już z pobieżnego porównania stanu komunikacji aglomeracji kaliskiej z innymi podobnej wielkości aglomeracjami w Polsce, np. z aglomeracją kielecką, wynika wniosek o względnym niedoinwestowaniu transportowym Kalisza oraz jego okolic, w tym sąsiedniego miasta Ostrów Wielkopolski. Symbolem tego niedoinwestowania jest choćby zupełny brak autostrad albo dróg ekspresowych łączących Kalisz z innymi aglomeracjami oraz brak szybkich powiązań kolejowych z najbliższymi aglomeracjami. W tej sytuacji celem niniejszego artykułu jest zbadanie, jaki powinien być docelowy system obsługi komunikacyjnej aglomeracji kaliskiej. Aby ten cel osiągnąć, konieczne jest opisanie stanu aktualnego aglomeracji, opracowanie modelu teoretycznego układu komunikacyjnego aglomeracji, dokonanie diagnozy stanu istniejącego, przedstawienie zakładanych planów rozwoju tego układu, ich analiza i ocena oraz na koniec sprecyzowanie założeń do budowy optymalnego docelowego układu dla aglomeracji. Pogłębiona analiza stanu istniejącego komunikacji potwierdziła wstępny wniosek o niedoinwestowaniu, a analiza opracowanych już planów rozwoju transportu zakończyła się kolejnym wnioskiem o ich niekompletności, dlatego autor zaproponował dalszą rozbudowę układu transportowego, a do konstruowania tego docelowego układu przyjął systemowe podejście przy uwzględnieniu lokalnych uwarunkowań funkcjonalno-technicznych, urbanistycznych i ekologicznych.
MSR_51_03_WojcickiPobierz -
Jakub Botwina, Beata Fortuna-Antoszkiewicz, Jan Łukaszkiewicz
DOI: 10.21858/msr.51.04
Nr woluminu: 51
Obszar, na którym powstał Chorzowski Park Kultury i Wypoczynku w dużej mierze stanowiły zdegradowane tereny pogórnicze, hałdy, składowiska odpadów, zapadliska oraz bagna. W 1950 r. z inicjatywy gen. Jerzego Ziętka, wojewody śląskiego, podjęto decyzję o budowie na granicy Katowic, Chorzowa i Siemianowic, jednego z największych parków miejskich w Europie. Projekt zlecono profesorowi Władysławowi Niemirskiemu z warszawskiej – ursynowskiej szkoły architektury krajobrazu w SGGW, a prace realizacyjne rozpoczęto w 1951 r. i trwały one bez mała 20 lat, do 1968 r. Oferta programowa parku zakładała duże bogactwo funkcji rekreacyjnych oraz przyrodniczych, co czyniło tę realizację unikatową w skali nie tylko Polski, ale całej Europy. Wśród wielu atrakcji wyróżniały się Wesołe Miasteczko, ogród zoologiczny, planetarium, rozbudowany układ wodny oraz część leśna. O nowoczesności parku świadczyć może również zróżnicowanie wewnętrznego układu komunikacyjnego z szeroką promenadą spacerową, licznymi ścieżkami dla pieszych i rowerzystów, a także kolejką wąskotorową i kolejką linową pozwalającą dotrzeć w najdalsze zakątki tego blisko 600 ha terenu. Wzdłuż głównej osi parku zaprojektowano sekwencję ogrodów tematycznych, z których tylko cześć doczekała się realizacji. Najważniejsze z nich, zaprojektowane przez prof. Edwarda Bartmana to ogród różany oraz ogród japoński – zrealizowany tylko częściowo. W ramach współpracy pomiędzy KAK (Katedrą Architektury Krajobrazu, SGGW) i Parkiem Śląskim w latach 2014–2016 wykonano inwentaryzację przyrodniczą oraz szereg analiz przedprojektowych terenu. W kolejnym etapie opracowana została koncepcja modernizacji Ogrodu Japońskiego oraz projekt budowlany wraz z pozwoleniem na budowę. Prace nad dokumentacją wykonawczą zakończono jesienią 2016 r. Projekt doczekał się realizacji i w lipcu 2021 r. został oddany do użytkowania. W 2023 r. zwyciężył w głosowaniu internautów w kategorii „Przestrzeń publiczna” w Plebiscycie Polska Architektura 2022. W artykule przedstawiono najważniejsze wyniki przeprowadzonych analiz przestrzennych, program, założenia oraz metodę oraz wybrane rozwiązania projektowe związane z projektem oraz realizacją Ogrodu Japońskiego w WPKiW w Chorzowie.
MSR_51_04_Botwina_Fortuna-Antoszkiewicz_LukaszkiewiczPobierz -
Dominika Jędrzejczak
DOI: 10.21858/msr.51.07
Nr woluminu: 51
Europejski Tydzień Regionów i Miast, Bruksela 2024.
MSR_51_07_JedrzejczakPobierz -
Aneta Bogiel
DOI: 10.21858/msr.50.01
Nr woluminu: 50
Periodyk naukowy „MAZOWSZE Studia Regionalne” (MSR) publikowany jest od 2008 r. przez jednostkę organizacyjną Samorządu Województwa Mazowieckiego – Mazowieckie Biuro Planowania Regionalnego w Warszawie (MBPR). Jest jedynym czasopismem naukowym na terenie województwa mazowieckiego wydawanym przez samorząd. W 2024 r., roku szczególnym, bo związanym z jubileuszem 25-lecia istnienia województwa1, Samorząd Województwa Mazowieckiego może poszczycić się jeszcze jednym jubileuszem – oddaniem do druku 50. numeru MSR.
MSR_50_01_BogielPobierz -
Karolina Pietrzykowska, Jerzy Wojtatowicz
DOI: 10.21858/msr.50.03
Nr woluminu: 50
Przyznawanie formom architektonicznym w układach przestrzennych roli dominującej, powoduje niejednokrotnie oderwanie zagadnień zieleni od pozostałych komponentów tego układu. Takie ujęcie sprawia, iż stanowi ona element mniej ważny, uzupełniający zabudowę, często przypadkowy w ogólnej kompozycji [Wejchert 1984, s. 224, 250]. Szczególne znaczenie ma to w przypadku drzew uznanych za pomniki przyrody, których liczba na terenie Polski systematycznie wzrasta1. W niniejszym artykule problematykę kompozycji drzew szczególnych w układach przestrzennych, rozważono z punktu widzenia architekta krajobrazu, który planując czy projektując przestrzeń wokół nich, uwzględnić powinien wartości jakie reprezentują oraz potrzeby wypoczynkowe osób je odwiedzających.
MSR_50_03_Pietrzykowska_Wojtatowicz_Pobierz -
Natalia Bełdyga
DOI: 10.21858/msr.49.02
Nr woluminu: 49
Celem artykułu jest analiza roli odporności społeczności w sytuacjach kryzysowych i niepewności. Analizie poddano dwa przykłady reakcji społeczności na bezprecedensowy kryzys humanitarny i uchodźczy wywołany inwazją Rosji na Ukrainę 24 lutego 2022 r. Analizowane społeczności znajdowały się w dwóch przygranicznych obszarach Polski: północno-wschodnim – w regionie przygranicznym zwanym przesmykiem suwalskim, oraz południowo-wschodnim – w Bieczu, znanym też jako „Mały Kraków”. Podstawowym celem analizy było lepsze poznanie podstawowych wymiarów odporności społeczności w celu zbadania ich wpływu na reakcję na wspomnianą sytuację kryzysową. Jednym z tych wymiarów jest sprawczość, która ułatwia dostosowywanie się do zmieniających się warunków, zarówno na poziomie pojedynczych osób, jak i społeczności [Inglehart, Welzel 2009]. Drugim elementem odporności społeczności, jak też istotną częścią proaktywnego etapu zarządzania kryzysowego, jest gotowość cywilna, rozumiana jako możliwość utrzymania procesów kluczowych dla funkcjonowania społeczeństwa, zapewnienie dostępności do podstawowych zasobów i zdolność aparatu państwowego do funkcjonowania w sytuacji kryzysowej [Zekulic i in. 2017].
MSR_49_02_BeldygaPobierz -
Barbara Werner
DOI: 10.21858/msr.49.03
Nr woluminu: 49
Celem artykułu jest pokazanie złożoności problematyki waloryzacji miejsc zabytkowych i odpowiedzi na nurtujące pytanie: czy w XXI w. w wystarczającym stopniu zauważa się rolę „elementu szczególnego w otoczeniu” i jaką rolę pełnią różne organizacje, w tym pozarządowe, jak np. ICOMOS?
MSR_49_03_WernerPobierz -
Elżbieta Mączyńska
DOI: 10.21858/msr.48.01
Nr woluminu: 48
Przedstawiane w tym opracowaniu analizy ukierunkowane są na identyfikację nowych trendów i wyzwań w sektorze ochrony zdrowia, przede wszystkim wynikających z dokonującego się obecnie w skali globalnej przesilenia cywilizacyjnego, jako następstwa czwartej rewolucji przemysłowej, rewolucji cyfrowej z jej niewyobrażalnym potencjałem sztucznej inteligencji. W takich warunkach istotne są zwłaszcza rozwiązania ukierunkowane na optymalne wykorzystywanie nowych technologii, w tym przede wszystkim rozwiązania przeciwdziałające nieprawidłowościom, skutkującym marnotrawieniem materialnego i intelektualnego potencjału w tym sektorze. W warunkach bowiem niemal chronicznego niedostatku źródeł finansowania ochrony zdrowia, charakterystycznego zresztą nie tylko dla Polski, lecz także dla wielu innych krajów, fundamentalnego znaczenia nabiera racjonalizacja wykorzystywania dostępnych zasobów. W Polsce jest to szczególnie istotne ze względu na relatywnie niskie nakłady na ochronę zdrowia, zarówno w wymiarze bezwzględnym, jak i w relacji do PKB. Potwierdzają to prezentowane w artykule statystyki międzynarodowe. W tym kontekście w artykule wskazuje się na wybrane racjonalizujące kierunki zmian w krajowym systemie ochrony zdrowia.
MSR_48_01_MaczynskaPobierz